อธิบาย จิตคือความรู้สึกโดยสภาวะแล้วจิตไม่มีรูปร่าง ไม่มีตัวตนที่แท้จริง เป็นธาตุรู้ ที่รู้สึกคิดรู้สึกว่าอย่างนั้นอย่างนี้รู้สึกว่าเป็นอะไรๆ ก็เพราะว่าจิตมีขันธ์ 5 เกิดขึ้น จึงทำให้เป็นเช่นนั้น ถ้าไม่มีขันธ์ 5 ที่ก็มีความรู้สึกว่างอยู่ไม่มีอะไร
ร่างกายมนุษย์ หรือว่าสัตว์ทั้งหลายเป็นไปโดยธรรมชาตินั้นๆสร้างแต่งให้เป็นไปตามความเหมาะสมของแต่ละอย่างเอาแน่นอนไม่ได้ เป็นไปอย่างหลากหลาย เช่นรูปร่างผิวพรรณ ก็มีการจำแนกออกไปอย่างมากมาย
ความนึกคิด ความสร้างสรรค์ในความคิดก็มีความหลากหลายมาก แต่ในที่สุดจะนึกคิดอย่างไรก็จะเป็นไปด้วยความคิดที่เกิดจากประสบการณ์ที่ได้ประสบมาแล้วจากอดีตที่ผ่านมาจนนับไม่ได้ถึงสิ่งที่เกิดขึ้นความรู้สึกนั้นมันเข้าไปอยู่ในความจำและบันทึกไว้เป็นเช่นนั้นจนฝังแน่นอยู่ในความรู้สึกเช่นนั้นตลอดมาจนเกิดเป็นสัญชาตญานของมนุษย์และสัตว์
ถ้าเรามองไปถึงความเป็นจริงแล้วของสัตว์ที่ที่ตายไปจากสะภาพที่คงอยู่กับโลกที่เรียกว่าจิตวิญญาน ถามว่าจิตมีความรู้สึกนึกคิดไหม จิตวิญญานก็มีความรู้สึกนึกคิดเหมือนกัน โดยไม่ต้องอาศัยมันสมองเลยใช่หรือไม่
แต่ร่างกายของมนุษย์และสัตว์ทั้งหลายเมื่อไม่มีจิตวิญญานแล้ว มันสมองมันจะคิดเองว่าเป็นอย่างนั้นๆ รู้สึกอย่างนี้ จะสร้างสรรค์อะไรๆได้ไหม มันคงอยู่เหมือนตอไม้ใช่หรือไม่
จะยกตัวอย่างเช่นรถยนต์ ที่มีการสร้างขึ้นมามีระบบกลไกที่ซับซ้อนมาก แต่ระบบควบคุมก็ต้องมีเป็นไปโดยปกติที่สร้างขึ้น ถ้าไม่มีผู้ควบคุมอีกก็ควบคุมรถนั้นให้ทำงานที่นอกเหนือจากความเป็นปกติไม่ได้
เหมือนว่ารถยนต์ที่ติตเครื่องอยู่โดยปกติแล้วสร้างไว้แบบเดินเครื่องเบาๆเอาไว้มีการตั้งระบบควบคุมเอาไว้เท่านั้นไม่ได้ขับออกไปเองโดยไม่มีใครบังคับ อาศัยน้ำมัน และประจุไฟฟ้าที่ใช้เป็นแหล่งพลังงาน แต่ถ้าให้ทำงานไปมากว่านั้นก็ต้องมีผู้บังคับควบคุมอีก
เช่นมนุษย์และสัตว์ทั้งหลายธรรมชาติสร้างมาให้มีระบบร่างกายอันซับซ้อนเป็นไปอย่างนั้นๆ หลากหลายมีระบบควาบคุมตัวของมันเอง (เหมือนรถยนต์ที่ติดเครื่องยนต์เดินเครื่องเป็นปกติช้าๆ)แต่จะทำอะไรนอกเหนือจากนั้นไม่ได้ ต้องอาศัยจิตเข้าไปสั่งหรือควบคุมร่างกายอีกที ที่จะทำอะไรนอกเหนือจากที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมา เช่น ยืน เดิน กิน นั่ง ที่เรียกว่ากิริยา นั้นมาจากจิตเป็นผู้ควบคุม
ร่างกายมนุษย์และสัตว์ อาศัย แหล่งพลังงานเช่นกันที่จะทำให้ร่างกายสามารถดำรงอยู่ในสะภาพต่างได้
เช่น อาศัยธาตุธรรมชาติ อาศัยประจุไฟฟ้าในธรรมชาติ เป็นแหล่งพลังงานและควบคุมสะภาพร่างกายนี้ เหมือนรถยนต์เช่นกันเมื่อหมดพลังงานก็หยุดเพียงเท่านั้น ไม่มีการทำงานต่อไปสำหรับร่างกายนี้
แต่จิตยังอยู่ ไม่ได้หยุดไปด้วยต้องเป็นไปตามสะภาพผลที่มาจากการกระทำที่ทำให้ไปอีกเช่นนี้เรื่อยไป
คงพอเข้าใจไม่ต้องพูดถึงการทำงานของระบบสมอง และจิต