กล่าวโดยย่อ

ขันธ์ 5 คือ สภาวะที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติเกิดเป็นรูป 1  กับ นาม  4  รวมเรียกว่าขันธ์ 5 มี  รูป, เวทนา, สัญญา, สังขาร, วิญญาน

รูป  คือ สภาพที่เกิดขึ้นเป็นวัตถุสิ่งของต่างๆที่สัมผัสได้ด้วยการเห็น

เวทนา คือ  สภาวะที่เกิดขึ้นภายในใจ  รู้สึกเป็นทุกข์ รู้สึกเป็นสุข หรือรู้สึกเฉยๆ

สัญญา  คือ  ความจำได้ หมายรู้ เช่น เราเห็นพ่อจำได้รู้ว่าเป็นพ่อเป็นต้น

สังขาร คือ  ความปรุงแต่งสภาวะต่างๆเปลี่ยนไปจากสภาวะที่เป็นอยู่เดิมไม่คงที่ ปรุงแต่งที่กายจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์เรียกกายสังขาร   ปรุงแต่งที่นอกกายออกไปเรียกโลกสังขาร  ปรุงแต่งที่จิตเรียกจิตสังขาร 

วิญญาน  คือ ความรับรู้ในสภาวะต่างๆที่เข้ามากระทบ  รับรู้การกระทบสัมผัสภายนอกเรียกว่ากายวิญญาน รับรู้กระทบภายในเรียกว่ามโนวิญญาน